Próchnica - przyczyny i leczenie

Próchnica to najpopularniejsza choroba zakaźna zębów. W Polsce próchnica to problem ponad 90% społeczeństwa. Próchnica u dzieci w zaawansowanym stadium choroby zostaje stwierdzona przez lekarzy dentystów u ponad połowy maluchów posiadających zęby mleczne. Biorąc pod uwagę fakt, że stan zdrowia zębów mlecznych ma ogromne znaczenie dla zdrowia zębów stałych, statystyka ta jest zatrważająca. Próchnica zębów to choroba, którą można całkowicie wyleczyć a co najważniejsze w łatwy sposób można jej zapobiec. Właściwa i regularna higiena jamy ustnej przy zastosowaniu odpowiednich produktów pozwala zapobiec próchnicy i cieszyć się zdrowym, białym uśmiechem.

Próchnica zębów - przyczyny

Próchnica zębów to choroba, którą wywołują bakterie, głównie Streptococcus mutans. Bakterie w wyniku metabolizmu cukrów, wytwarzają kwasy będące przyczyną demineralizacji szkliwa. Bakterie uczestniczą w powstawaniu płytki nazębnej, która stanowi odpowiednie środowisko dla rozwoju bakterii tlenowych i beztlenowych.

Podatność zębów na próchnicę uwarunkowana jest genetycznie jak również wynika z warunków socjalnych. Najczęściej przyczyny powstania próchnicy zębów upatruje się w dużym spożyciu cukrów, co jednak nie do końca jest prawdą. Nawet wysokie spożycie cukru, nie musi prowadzić do rozwoju próchnicy (nawet w przypadku podatności zębów na próchnicę) pod warunkiem, że stosowana jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Regularne szczotkowanie zębów, oczyszczanie miejsc trudno dostępnych z resztek pokarmów i zalegającej płytki nazębnej, stosowanie odpowiednich past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej zapewnia skuteczną ochronę przed próchnicą.

Na powstanie próchnicy zębów wpływ mają takie czynniki jak: płytka nazębna, cukry, czas oraz podatność zębów na chorobę. Zalegająca płytka nazębna jest doskonałym miejscem do rozwoju bakterii. Cukry, w szczególności cukry rafinowane dodawane do pokarmów, są pożywką dla bakterii powodując ich szybszy rozwój. Nieregularne czyszczenie jamy ustnej (czynnik czasu) sprzyja rozmnażaniu bakterii i utrzymywaniu zakwaszonego środowiska, które sprzyja deremineralizacji szkliwa. Niewłaściwa i nieregularna pielęgnacja jamy ustnej szybko zaowocuje powstaniem zmian próchnicowych.

Próchnica u dzieci

Niewiele dorosłych zdaje sobie sprawę, że za właściwą pielęgnację jamy ustnej dzieci do 18 roku życia odpowiadają rodzice. Rola rodzica w codziennej higienie jamy ustnej dziecka jest zatem ogromna i ma bezpośredni wpływ na zdrowie zębów i dziąseł własnych pociech.

W Polsce, pomimo coraz większej świadomości osób dorosłych w kwestii zdrowia i higieny jamy ustnej, zdecydowana większość dzieci cierpi z powodu próchnicy zębów. Często słyszymy stwierdzenia, pt. "o mleczaki nie trzeba dbać bo i tak wylecą", które przyprawiają nas o gęsią skórkę. Nic bardziej mylnego.

Próchnica u dzieci posiadających zęby mleczne jest niebezpieczna z wielu powodów. Po pierwsze próchnica zębów mlecznych powoduje zakażenie zębów stałych. Po drugie próchnica u dzieci młodszych powoduje szybszą utratę zębów mlecznych co ma negatywny wpływ na kształtowanie aparatu mowy a także rozwój szczęki i żuchwy, nie wspominając o utrudnionym spożywaniu pokarmów.

Higiena jamy ustnej powinna się zacząć od pierwszych dni życia dziecka. Oczyszczanie jamy ustnej u dzieci w okresie niemowlęcym polega na przemywaniu dziąseł. Posłużyć do tego może kawałek czystej pieluszki tetrowej nasączonej wodą lub specjalistyczne chusteczki dla niemowląt dedykowane do przemywania dziąseł. W chwili pojawienia się pierwszego ząbka należy zacząć właściwe oczyszczanie przy użyciu szczoteczki do zębów dla dzieci oraz odpowiedniej pasty do zębów z fluorem. Bardzo ważnym jest fakt wypracowania z dzieckiem prawidłowych nawyków pielęgnacyjnych, nauki właściwej techniki szczotkowania i regularnego mycia zębów.

Próchnica - zapobieganie

Zapobieganie próchnicy zaczyna się od regularnego, dokładnego szczotkowania zębów i oczyszczania miejsc trudnodostępnych. Dokładne i regularne oczyszczenie zębów, usuwanie płytki nazębnej i resztek pokarmów na znaczący wpływ na zdrowie zębów i dziąseł. Ważne są również regularne kontrole stanu zdrowia jamy ustnej przeprowadzane w gabinecie dentystycznym.

Jak pielęgnować jamę ustną aby chronić zęby przed próchnicą?

Szczoteczka do zębów - podstawą codziennej pielęgnacji jamy ustnej

Podstawą codziennej higieny jamy ustnej jest mycie zębów przy pomocy szczoteczki do zębów. Od nas zależy czy będzie to szczoteczka manualna, szczoteczka elektryczna czy szczoteczka soniczna. Na efektywność oczyszczania zębów szczoteczką manualną składa się właściwa technika szczotkowania oraz przestrzeganie zalecanego czasu mycia zębów. Szczotkując zęby szczoteczką soniczną czy elektryczną (rotacyjną) z funkcja kontroli czasu i wysokiej częstotliwości ruchów włosia szczoteczki mamy pewność, że zęby są dokładnie oczyszczone z płytki nazębnej i resztek pokarmów.

Pasta do zębów bez fluoru?

Pasta do zębów to nieodzowny element codziennego szczotkowania. Pasta do zębów wspomaga usuwanie płytki nazębnej, osadów i uporczywych przebarwień. Działa antybakteryjnie, odświeżająco i wzmacniająco. Wzmacnianie szkliwa zębowego ma bowiem ogromne znacznie w profilaktyce przeciwpróchniczej. Zaleca się stosowanie past do zębów z fluorem, który wspomaga remineralizację szkliwa skutecznie wzmacniając zęby. Fluor tworzy tarczę ochroną na szkliwie i chroni zęby przed negatywnym działaniem kwasów i próchnicą zębową. Zaleca się także stosowanie past do zębów z hydroksyapatytem (naturalny składnik szkliwa), który odbudowuje strukturę szkliwa. Czy stosować pasty do zębów bez fluoru? Najlepiej taką decyzję skonsultować z lekarzem stomatologiem. Należy jednak pamiętać, że pasta do zębów bez fluoru nie będzie wzmacniać zębów i chronić ich przed próchnicą.

Szczoteczki międzyzębowe, nici dentystyczne, irygatory, wykałaczki

Miejscem, w którym najczęściej pojawia się próchnica są powierzchnie styczne zębów. Przestrzenie międzyzębowe to miejsce niedostępne dla włosia szczoteczek do zębów, stąd nie są oczyszczanie podczas mycia zębów. Nieregularne oczyszczanie miejsc trudnodostępnych powoduje zaleganie płytki nazębnej i resztek pokarmów co w konsekwencji prowadzi do powstania zmian próchnicowych.

Oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych wymaga użycia specjalistycznych produktów, które bez wątpienia powinny być wprowadzone do codziennej pielęgnacji jamy ustnej. Do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych służą powszechnie znane nitki do zębów oraz wykałaczki. Zdaniem specjalistów, jeszcze dokładniejsze czyszczenie zapewnią szczoteczki międzyzębowe, które usuwają więcej płytki nazębnej i resztek pokarmów w porównaniu ze wspomnianą nitką dentystyczną.

Bezapelacyjnie najefektywniejsze czyszczenie miejsc trudnodostępnych zapewnia irygator do zębów. Irygator to urządzenie, które wypłukuje resztki pokarmów i płytkę nazębną z przestrzeni międzyzębowych a także z miejsc poniżej linii dziąseł oraz doskonale oczyszcza anatomiczne kieszenie dziąsłowe. Codzienne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych minimalizuje ryzyko pojawienia się próchnicy zębów.

Płyny do płukania jamy ustnej doskonałym uzupełnieniem szczotkowania zębów

Płyny do płukania jamy ustnej doskonale uzupełniają codzienną pielęgnację jamy ustnej. Ze względu na konsystencję płukanki dentystyczne docierają i działają w miejscach trudno dostępnych. W profilaktyce przeciw próchnicy zębów zaleca się stosowanie płynów do płukania jamy ustnej z fluorem, hydroksyapatytem oraz płynów o działaniu antybakteryjnym. Płyn zaleca się stosować również wtedy gdy niemożliwe jest wyszczotkowanie zębów, w celu wyrównania pH w jamie ustnej i zminimalizowania negatywnego działania kwasów na szkliwo.

Wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym

Dla zachowania zdrowia jamy ustnej i zminimalizowania ryzyka wystąpienia próchnicy zębów należy także odbywać regularne przeglądy stomatologiczne. Lekarz dentysta sprawdza stan zdrowia zębów i efektywność codziennej pielęgnacji jamy ustnej.

Próchnica - leczenie

Leczenie próchnicy zębów przeprowadzić może już tylko lekarz dentysta. Ważnym aspektem w leczeniu próchnicy jej jest wczesne wykrycie i usunięcie. Niewielkie odwapnienia w postaci białych lub ciemnych plam nie wymaga borowania. Metodą leczenia tzw. próchnicy powierzchniowej jest remineralizacja, polegająca na dokładnym oczyszczeniu zmiany i nałożeniu związku fluoru w postaci lakieru lub żelu. Leczenie zmian próchnicowych polega na potocznie określanym plombowaniu zębów. Lekarz dentysta usuwa chorą tkankę a następnie wypełnia szczelnie ubytek materiałem kompozytowym, popularnie określanym przez Pacjentów plombą.

Zaawansowana próchnica zębów skończyć się może kanałowym leczeniem zęba. Leczenie kanałowe pozwala nam zachować ząb ale jest on już zębem martwym. Nie dopuszczając do tej sytuacji starajmy się odbywać regularne wizyty kontrolne aby wykryć ewentualne zmiany próchnicowej w jej najwcześniejszym stadium.

Podsumowanie

Profilaktyka przeciwpróchnicza polega na ciągłym edukowaniu Pacjentów, wykonywaniu regularnych przeglądów stomatologicznych i przestrzeganiu zasad właściwej higieny jamy ustnej. Pielęgnacja jamy ustnej wymaga regularności, właściwej techniki szczotkowania zębów oraz stosowania odpowiednich produktów. Warto sięgać po produkty wzmacniające zęby i wspomagające remineralizację szkliwa. Przestrzeganie powyższych zasad pozwoli nam cieszyć się zdrowym uśmiechem.